Uzayda bulunan cisimlerin her birine gök cismi denir. Uzayda yıldız, gezegen, meteor, kuyruklu yıldız, asteroit gibi çok sayıda gök cismi bulunur. Gök cisimlerinin milyarlarcası toplanıp bir araya gelerek dev yıldız kümelerini oluşturur.

 

Yıldız: Gaz ve toz yığınlarının bir araya gelip sıkışmasıyla oluşmuş yapılardır. Yıldızlar da doğar, yaşar ve ölürler. Ömrü biten dev yıldızlar şiddetli bir patlama ile parçalanır ve ortaya çıkan parçalar uzay boşluğuna dağılır. Yıldızların ortalama ömrü 10 milyar yıldır.

Kırmızı yıldızlar -> soğuk

Sarı “ -> orta sıcaklıkta

Mavi veya beyaz yıldızlar -> çok sıcaktır.

 

* Gökyüzünde bir arada bulunan yıldızlara takım yıldızları denir. ÖR: Büyükayı (yedi yıldızdan oluşur), küçük ayı, ejderha, çoban, kuzey tacı, Orion (avcı) ve burç isimleri

 

Kuyruklu yıldızlar (Kirli kar topu) aslında yıldız değildirler. Güneşten aldıkları ışığı yansıtırlar. Yapılarında donmuş halde buzlar, gazlar ve tozlar bulunur. Güneşe yaklaştıklarında içerdikleri buz bir miktar erir. Buzla karışmış toz ve taş parçaları serbest kalır. Serbest kalan gaz, su buharı ve ince tozlar güneş rüzgarıyla itilir. Böylece kuyruklu yıldızın kuyruk kısmı oluşur

 

***Kuyruklu yıldızlardan kopan toz tanecikleri, kaya parçaları veya gök taşları ile meteorlar ve asteroitler Dünya atmosferine girdiklerinde atmosferdeki hava moleküllerine sürtünmenin etkisiyle ısınır ve kor haline gelerek ince bir ışık çizgisi bırakır. Bu doğa olayı halk arasında yıldız kayması olarak bilinir. Gerçekte yıldız kayması diye bir olay yoktur

 

*Bazı meteorların tamamı atmosferde yanmaz ve yeryüzüne düşen parçaları olur. Atmosfere girerek yeryüzüne ulaşabilen bu meteorlara gök taşı (meteorit) denir.

 

Astreoitler: güneş siteminde çoğunlukla Mars ve Jüpiter arasındaki astreoit kuşağında bulunan gezegenlere benzeyen gök cisimleridir.

 

Gezegenler: Güneşin etrafında elips şeklindeki yörüngelerde (saatin dönme yönüne ters yönde) dolanan gökcisimlerine gezegen denir. Güneş Sistemi’nde bulunan gezegenler, Güneş’e olan uzaklıklarına göre sırayla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün olmak üzere 8 tanedir.

 

1- Yıldızlar ısı ve ışık kaynağı oldukları halde, gezegenler yıldızlardan aldıkları ışığı yansıtır.
2- Yıldızların konumları birbirine göre değişmezken, gezegenlerin konumları birbirine göre değişir. (Gezegenlerin Güneş çevresindeki hareketlerinden dolayı gökyüzünde bulundukları konumları zamanla değişir).
3- Gezegenler yıldızlardan daha soğuk ve daha küçüktür.
4- Yıldızlar nokta şeklinde görünür, gezegenler yüzeysel şekilde görünür. (Yıldızlar çok uzak oldukları için gece gökyüzünde yanıp sönen saçılmış yapıdaki ışıklarıyla küçük nokta kaynaklar halinde görünürler. Gezegenlerin ışıkları, yanıp sönmeden sürekli kesintisiz olarak görünür).
5- Yıldızların sıcaklığı çok yüksektir, gezegenler ise soğuyup katılaşmıştır.

 

Işık yılı : Bir ışık yılı, ışığın boşlukta bir yılda aldığı yol kadardır.
1 Işık Yılı = 9,4608*10¹² km. Işık yılı, zaman birimi değil, uzaklık ölçüsü birimidir. Güneş’e en yakın yıldız olan Proxima’nın uzaklığı, 4,2 ışık yılı uzaklıktadır

 

 

Astronomi Birimi(AB): Güneş sistemindeki gezegenlerin, güneşe olan uzaklıkları AB ile ifade edilir. 1 AB, Dünya- Güneş arasındaki uzaklıktır. (149.600.000 km) Neptün- Güneş arasındaki uzaklık yaklaşık: 30 AB’dir.

Uydu: Bazı gezegenlerin etrafında, dönen gök cisimlerine Uydu denir. Dünyanın tek uydusu Ay’dır. Gök cisimleri arasında, kütle çekim kuvveti vardır. Ay, Dünyanın etrafındaki dönüşünü yaklaşık, 27 günde tamamlar. Dünya’nın, Ay’a bakan kısımlarında, kütle çekimi hissedilir, karalarda bir değişiklik yapamamasına karşın, bu bölgedeki okyanus, deniz ve büyük göllerdeki suları kendine doğru çeker ve gelgit (med-cezir) olayı yaşanır. Bu olay, günde 2 defa yaşanır.

Gökada (Galaksi): Güneş, Ay, Dünya, diğer gezegenler ve yıldızlar ile bulutsuların oluşturduğu büyük sistemlere, Gökada denir. Galaksiler de hareket eder, ancak hareketleri çok yavaştır. Dünyamız; Samanyolu Gökadası içinde yer alır. Diğer bazı gökadalar; Andromeda, Fornox, Sombrero. Gökadalar; sarmal, eliptik veya düzensiz olabilir.

 

Evren: Bütün gök cisimlerinin içinde yer aldığı sınırsız boşluğa evren denir.

 

Uzay: Dünya dışında kalan evren uzay olarak adlandırılır.